शांत व पुरेशा झोपेसाठी..
शांत व पुरेशा झोपेसाठी...
डॉ. रसिका एन. जोशी
पुरेशी झोप न मिळाल्यामुळे अनेक व्याधी निर्माण होतात, शरीराचे चक्र बिघडते. आरोग्यपूर्ण आयुष्यासाठी पुरेशी झोप महत्त्वाची आहे, हे समजूनही योग्य प्रमाणात झोप घेतली जात नाही. त्यामुळे झोपेचे महत्त्व जाणून घेणे गरजेचे आहे.
प्रत्येक व्यक्तीची झोप घेण्याची प्रवृत्ती वेगवेगळी असते. झोप ही शांत, गाढ व स्थिर असायला हवी. काही जणांना सहा ते सात तास, तर काहींना आठ तास झोप हवी असते. काहींना दहा तास झोप घेऊनही ताजेतवाने वाटत नाही. झोपायला गेल्यानंतर अर्ध्या तासात शांत झोप लागायला हवी, झोप पूर्ण झाल्यावर आपोआप जागही यायला हवी. दिवसाची सुरुवात करताना उत्साह जाणवायला हवा. तसे होत नसेल, तर झोपेचे चक्र व्यवस्थित नाही, हे लक्षात घ्यावे. लहान मूल १८ ते २० तास झोपते. थोडे मोठे झाल्यावर झोपेचा कालावधी कमी होतो, आठ ते दहा तासांवर स्थिरावतो. मोठ्यांना दिवसभरात सहा ते आठ तास झोप आवश्यक असते. त्यामुळे वयाच्या ठराविक टप्प्यात शरीराला झोपेची किती गरज आहे, हे समजून घ्यावे.
शांत झोपेसाठी हे लक्षात ठेवा
झोपेच्या वेळा बदलू नये. कोणतीही गोळी, अंमली पदार्थांचा वापर करू नये. झोपेची तक्रार असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. झोपेच्या आधी दोन तास मनस्थिती खराब होईल, असा कोणताही मानसिक त्रास करून घेऊ नका. चहा, कॉफी तसेच अंमली पदार्थाचे सेवन करू नका. टीव्ही, मोबाइलपासून किमान तासभर तरी दूर राहा. मोबाइलच्या प्रकाशामुळे डोळ्यावर आलेली झोप दूर जाते. सतत झोपेच्या जागा आणि ठेवण बदलू नका. कितीही वाजता झोप लागली, तरी उठण्याची वेळ बदलू नका. त्यामुळे झोपेचे चक्र बिघडणार नाही.
हे लक्षात ठेवा-
योग्य व पुरेशी झोप घ्या.
दिवसातून किमान तीस मिनिटे व्यायाम करा.
दिवसा डुलकी काढू नका.
रात्रीच्या जेवणात अतिरिक्त मसालेदार, तेलकट पदार्थ टाळा. त्यामुळे आम्लाचा त्रास होतो.
दिवसभर पाण्याचे प्रमाण अधिक ठेवा, मात्र रात्री झोपण्याआधी अतिरिक्त पाणी वा इतर पेये टाळा.
झोप न येण्याचा त्रास असेल, झोपलेल्या स्थितीत दीर्घ श्वासोच्छ्वास करा, हळुहळू शांतपणे स्नायूंमधील ताण कमी करा, अवयव सैल सोडा. पाय, हात, खांदे या अवयवांना शवासनामध्ये असतो, तसा संदेश द्या. त्यामुळे शरिरावरील ताण कमी होऊन मेंदूकडे झोप येण्याचा संदेश जातो. व्यसनांमुळे, काही विशिष्ट गोळ्यांनी झोपेचे चक्र बिघडते. त्यामुळे झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी व्यसनांपासून दूर राहा.
पुरेशी झोप न मिळाल्यामुळे अनेक व्याधी निर्माण होतात, शरीराचे चक्र बिघडते. आरोग्यपूर्ण आयुष्यासाठी पुरेशी झोप महत्त्वाची आहे, हे समजूनही योग्य प्रमाणात झोप घेतली जात नाही. त्यामुळे झोपेचे महत्त्व जाणून घेणे गरजेचे आहे.
प्रत्येक व्यक्तीची झोप घेण्याची प्रवृत्ती वेगवेगळी असते. झोप ही शांत, गाढ व स्थिर असायला हवी. काही जणांना सहा ते सात तास, तर काहींना आठ तास झोप हवी असते. काहींना दहा तास झोप घेऊनही ताजेतवाने वाटत नाही. झोपायला गेल्यानंतर अर्ध्या तासात शांत झोप लागायला हवी, झोप पूर्ण झाल्यावर आपोआप जागही यायला हवी. दिवसाची सुरुवात करताना उत्साह जाणवायला हवा. तसे होत नसेल, तर झोपेचे चक्र व्यवस्थित नाही, हे लक्षात घ्यावे. लहान मूल १८ ते २० तास झोपते. थोडे मोठे झाल्यावर झोपेचा कालावधी कमी होतो, आठ ते दहा तासांवर स्थिरावतो. मोठ्यांना दिवसभरात सहा ते आठ तास झोप आवश्यक असते. त्यामुळे वयाच्या ठराविक टप्प्यात शरीराला झोपेची किती गरज आहे, हे समजून घ्यावे.
शांत झोपेसाठी हे लक्षात ठेवा
झोपेच्या वेळा बदलू नये. कोणतीही गोळी, अंमली पदार्थांचा वापर करू नये. झोपेची तक्रार असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. झोपेच्या आधी दोन तास मनस्थिती खराब होईल, असा कोणताही मानसिक त्रास करून घेऊ नका. चहा, कॉफी तसेच अंमली पदार्थाचे सेवन करू नका. टीव्ही, मोबाइलपासून किमान तासभर तरी दूर राहा. मोबाइलच्या प्रकाशामुळे डोळ्यावर आलेली झोप दूर जाते. सतत झोपेच्या जागा आणि ठेवण बदलू नका. कितीही वाजता झोप लागली, तरी उठण्याची वेळ बदलू नका. त्यामुळे झोपेचे चक्र बिघडणार नाही.
हे लक्षात ठेवा-
योग्य व पुरेशी झोप घ्या.
दिवसातून किमान तीस मिनिटे व्यायाम करा.
दिवसा डुलकी काढू नका.
रात्रीच्या जेवणात अतिरिक्त मसालेदार, तेलकट पदार्थ टाळा. त्यामुळे आम्लाचा त्रास होतो.
दिवसभर पाण्याचे प्रमाण अधिक ठेवा, मात्र रात्री झोपण्याआधी अतिरिक्त पाणी वा इतर पेये टाळा.
झोप न येण्याचा त्रास असेल, झोपलेल्या स्थितीत दीर्घ श्वासोच्छ्वास करा, हळुहळू शांतपणे स्नायूंमधील ताण कमी करा, अवयव सैल सोडा. पाय, हात, खांदे या अवयवांना शवासनामध्ये असतो, तसा संदेश द्या. त्यामुळे शरिरावरील ताण कमी होऊन मेंदूकडे झोप येण्याचा संदेश जातो. व्यसनांमुळे, काही विशिष्ट गोळ्यांनी झोपेचे चक्र बिघडते. त्यामुळे झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी व्यसनांपासून दूर राहा.
No comments:
Post a Comment